Την ώρα που κινδυνεύει με κατάρρευση το παλιό λιμάνι Περιφέρεια και Λιμενικό Ταμείο : Διαφωνούν ποιος αποφασίζει

Την ώρα που το παλιό λιμάνι Ιτέας παρουσιάζει τεράστια ζημιά η οποία κοστολογείται περί τις 830.000 ευρώ προκειμένου να αποκατασταθεί, η επιβλέπουσα υπηρεσία της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και ο κύριος του έργου Λιμενικό Ταμείο διαφωνούν για τον τρόπο που πρέπει να προχωρήσει η αποκατάσταση.
Ειδικότερα, το Λιμενικό Ταμείο θεωρεί ότι έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος από τότε που σχεδιάστηκε το νέο λιμάνι, μέχρι την έναρξη των εργασιών, ενώ παράλληλα εκφράζονται φόβοι μήπως επεκταθεί η ζημιά. Επιθυμεί να κινηθεί σύντομα με επέκταση της υφιστάμενης εργολαβίας και κάλυψης του κόστους από τα απρόβλεπτα. Η Περιφέρεια από την πλευρά της εκτιμά πως πρέπει να προχωρήσει με νέο έργο.

Δεν μοιράζουν εκατομμύρια

Σε επικοινωνία που είχαμε με τον υφ. Δικαιοσύνης και βουλευτή Φωκίδας κ. Γιάννη Μπούγα μας ενημέρωσε ότι θα πρέπει να υπάρχει τεχνικά τεκμηριωμένο έργο για να αναζητηθεί πίστωση. «Δε γίνεται να πηγαίνω να ζητάω εκατομμύρια έτσι γιατί το λέει κάποιος. Δεν τα μοιράζουν. Θα πρέπει να τεκμηριώνεται τεχνικά η αναγκαιότητα του έργου. Μην ξεχνάτε ότι το λιμάνι ξεκίνησε με προϋπολογισμό 6 εκ ε και έχει φτάσει 7,200. Πρέπει να το δουν οι συναρμόδιες υπηρεσίες και κυρίως η Τεχνική Υπηρεσία της Περιφέρειας που το εκτελεί», τόνισε ο κ. Μπούγας.

Η ζημιά

Εδώ να διευκρινίσουμε ότι η ζημιά που έχει προκληθεί στο παλιό λιμάνι της Ιτέας κανένας δεν ξέρει αν προέρχεται από σεισμική δραστηριότητα ή από τις εργασίες εκβάθυνσης του λιμανιού.
Ειδικότερα, η ανάδοχος εταιρεία διαπίστωσε ζημιές στο λιμάνι και κυρίως τη μείωση σεισμικού αρμού, ενώ την άποψη αυτή ενισχύει και ο ειδικός σύμβουλος του έργου, ο οποίος πρότεινε την άμεση λήψη μέτρων-εκτέλεση εργασιών στήριξης του υφιστάμενου προβλήτα του Λιμένα Ιτέας, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω επιδείνωση του προβλήματος, μείωσης του σεισμικού αρμού και πιθανής κατάρρευσης μετά από έντονη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου.
Ο ανάδοχος ήδη έχει εκπονήσει σε στάδιο προμελέτης, προτεινόμενη λύση έμπηξης πασσάλων στην εξωτερική θωράκιση του Λιμένα και στήριξη του με μεταλλικά στοιχεία στην ανωδομή του, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω καθιζήσεις και μετατόπιση προς την ανωδομή του έργου που κατασκευάζεται.
Το πρόβλημα είναι πως κατά την άποψη της Περιφέρειας, η οποία επιβλέπει και χρηματοδοτεί το έργο, οι πρόσθετες εργασίες στήριξης του υφιστάμενου λιμένα δεν αφορούν το συμβατικό αντικείμενο του αναδόχου και για την εκπόνηση τους, απαιτείται η εκπόνηση μελέτης σε οριστικό στάδιο, η περιβαλλοντική αδειοδότηση/απαλλαγή, η εύρεση χρηματοδότησης καθώς και η διαδικασία δημοπράτησης του σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Ν.4412/16 περί εκτέλεσης έργων. Δηλαδή προτείνει νέο έργο, το οποίο θα επιφέρει καθυστέρηση τουλάχιστον 3-5 ετών με σοβαρό κίνδυνο στο μεταξύ να καταρρεύσει!

Αυτοψία με δύτες από το ΛΤΦ

Το Λιμενικό Ταμείο θεώρησε σκόπιμο να αναθέσει τον υποβρύχιο έλεγχο της κατάστασης, ο οποίος τελικά πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 26 Ιουνίου στην κεντρική και δυτική πλευρά του Μώλου της Ιτέας. Ο έλεγχος έδειξε ότι στο μπροστινό μέτωπο του Μώλου και στις 2 σειρές τσιμεντένιων κυβόλιθων υπήρχαν αποστάσεις μεταξύ αυτών της τάξης των 15 έως 20 εκατοστών περίπου σε ορισμένες θέσεις και όχι εκτεταμένα σε όλο το μήκος.
Ωστόσο δεν παρατηρήθηκε άλλου είδους αλλοίωση του τσιμέντου ούτε εμφανή μετατόπιση. Μάλιστα, θεωρήθηκε πως οι προσχώσεις στον πυθμένα προφανώς οφείλονται σε μεταφορά υλικού από την θάλασσα.
Στο δυτικό τμήμα και στην νεότερη προσθήκη του αρχικά οι πλάκες επί του πυθμένα βρίσκονται στην θέση τους χωρίς να έχουν μετακινηθεί η ανυψωθεί, παρόλα αυτά βρίσκονται, κατά την άποψη των ειδικών, αρκετά μακριά από την προβλεπόμενη θέση τους. Υπάρχουν και εδώ κάποια σημεία στα οποία η απόσταση με των τσιμεντόλιθων είναι μεγαλύτερη των 20 εκατοστών. Προς το τέλος υπάρχει σπηλαίωση αρκετά μεγάλη με βάθος 35 εκατοστών και η οποία με την πάροδο του χρόνου θα μεγαλώσει. Γενικά παρατηρήθηκαν αρκετές περιπτώσεις όπου δημιουργούνται κενά από έλλειψη τσιμέντου και θρυμματισμός στις άκρες των τσιμεντόλιθων.
Στο παλαιό τμήμα του Μώλου και σε ρηχότερα νερά δεν παρατηρήθηκαν μεγάλες αποστάσεις μεταξύ των τσιμεντόλιθων.
Κατά τον έλεγχο θεωρήθηκε πως πρέπει να ακολουθήσει έλεγχος της βιντεοσκόπησης από ειδικό μηχανικό λιμενικών έργων.

Η αγωνία του αναδόχου

Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο ανάδοχος διαπίστωσε νωρίς το πρόβλημα και ενημέρωσε την επιβλέπουσα υπηρεσία. Με επιστολή της η εταιρεία ΚΕΠΑ στις 17/02/2025 κάνει λόγο για ανάγκη άμεσης εκκίνησης εργασιών για την αποκατάσταση του αρμού και την σταθεροποίηση και ασφάλιση των υφιστάμενων κατασκευών, καθώς και για διαφραγματικό τοιχίο και Τ.Ο – στο ανατολικό κρηπίδωμα του προβλήτα Ιτέας, ενώ υποβάλλει και πρόταση αποκατάστασης.
Η εταιρεία ισχυρίζεται ότι το πρόβλημα διαπιστώθηκε στις αρχές Οκτωβρίου 2024, μετά τον σεισμό της 01.10.2024 (3,0 R και επίκεντρο 2 χλμ ΒΑ της Ιτέας). Σε αυτό το χρόνο φέρεται να διαπίστωσε μετακίνηση του ανατολικού κρηπιδότοιχου του υφιστάμενου προβλήτα Ιτέας, με αποτέλεσμα την σταδιακή δημιουργία αρμού της τάξεως έως και 10εκ. σε σχέση με την προγενέστερη κατάσταση.
Μάλιστα η Περιφέρεια από τις 05.10.2024 έδωσε στον ανάδοχο έγγραφη εντολή για την εγκατάσταση μαρτύρων, όπως και έγινε. Η ΚΕΠΑ παρακολουθεί τη διεύρυνση του αρμού, τόσο με επί τόπου αυτοψίες όσο και με τοπογραφικές αποτυπώσεις, προκειμένου να καταγράφονται παραμορφώσεις δυνητικά επισφαλείς για τον υφιστάμενο προβλήτα και κατ’ επέκταση και για τον υπό κατασκευή.
Μάλιστα επικαλείται ότι σε συνεργασία με εξειδικευμένους λιμενολόγους μελετητές, η τρέχουσα κατάσταση της θεμελίωσης του υφιστάμενου κρηπιδότοιχου κρίνεται κρίσιμη, καθόσον εκτιμούμε ότι η δόνηση του 01.10.2024 προκάλεσε απώλεια της συνοχής ή της διατμητικής αντοχής του εδάφους και κατ’ επέκταση τη μετακίνηση του εδάφους κάτω από τη θεμελίωση του κρηπιδότοιχου, προκαλώντας σημαντικές μετακινήσεις του προς τη θάλασσα.
Η ΚΕΠΑ δεν κρύβει την αγωνία της αναφέροντας ότι από την παρατήρηση των ευρημάτων και σε συνδυασμό με τη σεισμογενή περιοχή που εκτελείται το έργο, η παρουσίαση των φαινομένων θα επιδεινωθεί με μια νέα, πλησίον, σεισμική δόνηση με επικείμενο κίνδυνο κατάρρευσης ή / και πρόκλησης σημαντικών βλαβών στο ήδη κατασκευασμένο προβλήτα και κατ’ επέκταση στον νέο (υπό κατασκευή). Ξεκαθάρισε δε ότι τη δεδομένη χρονική στιγμή δεν υφίσταται ο σχεδιαζόμενος αντισεισμικός αρμός μεταξύ του νέου προβλήτα και της υφιστάμενης κατασκευής, λόγω της μετατόπισης του υφιστάμενου κρηπιδότοιχου.
Επισημαίνει σαφώς πως με την επικείμενη επανέναρξη των εργασιών εμπήξεως των μανδυών των πασσάλων του υπό κατασκευή έργου (που έχουν διακοπεί από 18/09/2024), πιθανολογείται επιδείνωση της στροφής του υφιστάμενου κρηπιδότοιχου προς τη θάλασσα, αφού θα μεταβληθεί περαιτέρω η ισορροπία τάσεων λόγω της φύσεως των υλικών που βρίσκονται στο υπέδαφος θεμελίωσης, που επηρεάζουν τον υφιστάμενο κρηπιδότοιχο και τις όπισθεν επιχώσεις.

Θεωρεί απολύτως αναγκαίο, να προηγηθεί της υπολειπόμενης κατασκευής του νέου προβλήτα, κατεπειγόντως η άρση της πρόδηλης επικινδυνότητας του υφιστάμενου προβλήτα, για την ασφάλεια τόσο της υφιστάμενης κατασκευής όσο και της νέας που βρίσκεται σε εξέλιξη.
Η ανάδοχος εταιρεία σε συνεργασία με εξειδικευμένους λιμενολόγους μελετητές και σε συνδυασμό με την επιτυχή αντιμετώπιση παρόμοιων προβλημάτων σε άλλα έργα, πρότεινε την επισκευή – αποκατάστασης αστοχίας του υφιστάμενου προβλήτα με καθαίρεση τμήματος υπάρχουσας Ανωδομής, όπως και κατασκευή Πασσάλων:
Ο εκτιμώμενος προϋπολογισμός των εργασιών, ανέρχεται σε 830.000,00 € (με ΦΠΑ), εντός του ορίου 15% που προβλέπει η νομοθεσία για τα αποκαλούμενα «απρόβλεπτα» των έργων, κοινώς τις δυσκολίες που μπορεί να εντοπιστούν κατά την εκτέλεση, δίνοντας περιθώριο να καλυφθούν.
Εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως για την εκτέλεση επειγουσών και απρόβλεπτων πρόσθετων εργασιών, προβλέπεται ρητά στο άρθρο 155 του Ν.4412/2016, όπως ισχύει μετά την αντικατάστασή του με το άρθρο 74 του Ν.4782/2021. Παρέχει δε, διέξοδο στην πιο πάνω κατάσταση ανάγκης του έργου για την αντιμετώπιση της υπάρχουσας επείγουσας κατάστασης, με τη δαπάνη των συγκεκριμένων εργασιών να μην έχει αξία μεγαλύτερη του ποσού που αντιστοιχεί στο 15% της αξίας της σύμβασης (χωρίς ΦΠΑ), περιλαμβανομένης στο ποσό αυτό και της αξίας τυχόν απολογιστικών εργασιών και χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη σύνταξη και έγκριση ΑΠΕ.

Στις 18/03/2025 η εταιρεία επανέρχεται και τονίζει ότι υπάρχει ζήτημα προς κατεπείγουσα επίλυση και άμεση εκκίνηση εργασιών για την αποκατάσταση αρμού και την σταθεροποίηση των υφιστάμενων κατασκευών. Διευκρινίζει ότι απαιτείται για την αποφυγή επικείμενου κινδύνου πρόκλησης σημαντικών βλαβών ή και κατάρρευσης τμήματος του κρηπιδώματος του υφιστάμενου προβλήτα, να διασφαλιστεί η υφιστάμενη κατασκευή του προβλήτα με επέμβαση σταθεροποίησης προς αποφυγή περαιτέρω μετακίνησης του κρηπιδότοιχου, όπου σε ορισμένα σημεία έχει μετακινηθεί πλέον των 10εκ με συνέπεια να έχει μηδενιστεί ο προβλεπόμενος αντισεισμικός αρμός μεταξύ των δύο κατασκευών (νέας και υφιστάμενης). Υπενθυμίζει δε πως κατέθεσε μέθοδο αντιμετώπισης του προβλήματος (κατασκευή φρεατοπασσάλων, με συνδετήρια δοκό στην κεφαλή τους) σε στάδιο προμελέτης, η οποία κρίθηκε δόκιμη από τον Τεχνικό Σύμβουλο του έργου, μιας και έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε περιπτώσεις παλιών κρηπιδότοιχων που παρουσιάζουν μετακίνηση.
Απαιτείται προ έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών να εκπονηθεί οριστική μελέτη σε επίπεδο εφαρμογής.
Αλλάζει το ποσό του προϋπολογισμού και από τις 830.000 μειώνεται στις 670.000,00 € (προ ΦΠΑ).

Τέλος επανέρχεται στις 28/05/2025 μετά από ισχυρό σεισμό, που έγινε αισθητός σε μεγάλη γεωγραφική ακτίνα, σημειώθηκε στις 27/05/2025 (ώρα 03:06 πμ), μεγέθους 4,8 της κλίμακας Ρίχτερ, σύμφωνα με το Γεωδυναμικό Ινστιτούτο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, και εστιακό βάθος 16,8 χλμ, ενώ το επίκεντρο του εντοπίζεται 13 χλμ Νοτιοανατολικά του Γαλαξιδίου.
Η εταιρεία άμεσα επικαιροποίησε την από 24.04.2025 τοπογραφική αποτύπωσή της, στις σταθερές θέσεις των τοπογραφικών μαρτύρων στα επτά (7) σημεία κατά μήκος του προβλήτα και στην ακμή της μετώπης του υφιστάμενου προβλήτα, σύμφωνα με την οποία η διεύρυνση του αρμού αυξήθηκε κατά 3εκ., επιδεινώνοντας περαιτέρω το πρόβλημα της μετακίνησης του υφιστάμενου κρηπιδώματος προς το νέο έργο.
Ωστόσο η επιπλέον διεύρυνση του αρμού δεν επηρέασε τον αντισεισμικό αρμό πλάτους 10εκ μεταξύ υφιστάμενου κρηπιδώματος και νέου έργου, εξ ου και συνεχίστηκαν οι εργασίες.
Η ΚΕΠΑ για άλλη μια φορά επισημαίνει την ανάγκη για κατεπείγουσα άρση της πρόδηλης επικινδυνότητας του υφιστάμενου προβλήτα, για την ασφάλεια τόσο της υφιστάμενης κατασκευής όσο και της νέας που βρίσκεται σε εξέλιξη.

Συμφωνεί και ο τεχνικός σύμβουλος

Οι επιστολές του αναδόχου απασχόλησαν την αρμόδια υπηρεσία της Περιφέρειας η οποία ζήτησε την άποψη του Ειδικού Συμβούλου. Στις 06-03-2025 διατύπωσε την άποψη ότι εφόσον ο σεισμικός αρμός έχει μηδενιστεί σε ορισμένα σημεία και το φαινόμενο διαφαίνεται να εξελίσσεται αρνητικά, θα πρέπει να γίνουν εργασίες αποκατάστασης, σύμφωνα με την τεχνική μέθοδο που κατέθεσε ο ανάδοχος, εφόσον πρώτα εκπονηθεί και εγκριθεί πλήρης μελέτη σε οριστικό στάδιο (τεχνική έκθεση, υπολογισμοί, κατασκευαστικά σχέδια, προϋπολογισμός).
Επίσης ο Ειδικός Σύμβουλος του έργου σε νεώτερο έγγραφό του αναφέρει αναγκαία την άμεση λήψη μέτρων αντιμετώπισης του προβλήματος και συμφωνεί με την προτεινόμενη τεχνική κατασκευής της Ανωδομής, ώστε να διατηρηθεί ο προβλεπόμενος αρμός πλάτους 10cm, στο δυσμενέστερο σημείο του μετώπου.
Να αναφέρουμε δε πως τεχνικός σύμβουλος, που είναι ο και μελετητής του έργου «ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΤΑ ΤΟΥ ΛΙΜΕΝΑ ΙΤΕΑΣ», είναι η εταιρεία ΜΑΡΝΕΤ η οποία έχει μεγάλη εμπειρία στην μελέτη Λιμενικών Έργων σε όλη την Ελλάδα.

Νέο έργο θέλει η περιφέρεια

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές, ότι υπό την πίεση της συχνής σεισμικής δραστηριότητας απαιτείται η άμεση αποκατάσταση του έργου με συμπληρωτική σύμβαση, το οικονομικό αντικείμενο της οποίας θα καλυφθεί από τα απρόβλεπτα του έργου. Ωστόσο, η Περιφέρεια που χρηματοδοτεί δε συμφωνεί με αυτό.
Να σημειωθεί ότι η υπηρεσία από την αρχή που ενημερώθηκε έδωσε εντολή για την τοποθέτηση σταθερών σημείων (μαρτύρων) ώστε να παρατηρηθεί το φαινόμενο της διερεύνησης του υφιστάμενου αρμού, μεταξύ του πυρήνα του λιμένα Ιτέας και της εξωτερικής θωράκισης. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του αναδόχου, αλλά και τις επιτόπιες αυτοψίες της επίβλεψης, ο αρμός πράγματι εξακολουθεί να διευρύνεται.
Η επιβλέπουσα υπηρεσία μάλιστα δέχεται την άποψη του ειδικού συμβούλου του έργου, ο οποίος έχοντας υπόψη τα στοιχεία της μελέτης, της κατασκευής, καθώς και τις μετρήσεις του αναδόχου, πρότεινε την άμεση λήψη μέτρων-εκτέλεση εργασιών στήριξης του υφιστάμενου προβλήτα του Λιμένα Ιτέας, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω επιδείνωση του προβλήματος, μείωσης του σεισμικού αρμού και πιθανής κατάρρευσης μετά από έντονη σεισμική δραστηριότητα στην ευρύτερη περιοχή του Κορινθιακού Κόλπου.
Ο ανάδοχος ήδη έχει εκπονήσει σε στάδιο προμελέτης, προτεινόμενη λύση έμπηξης πασσάλων στην εξωτερική θωράκιση του Λιμένα και στήριξη του με μεταλλικά στοιχεία στην ανωδομή του, ώστε να αποφευχθούν περαιτέρω καθιζήσεις και μετατόπιση προς την ανωδομή του έργου που κατασκευάζεται.
Ξεκαθαρίζει όμως ότι οι εν λόγω εργασίες στήριξης του υφιστάμενου Λιμένα Ιτέας, δεν αφορούν το συμβατικό αντικείμενο του αναδόχου και για την εκπόνηση τους, απαιτείται η εκπόνηση μελέτης σε οριστικό στάδιο, η περιβαλλοντική αδειοδότηση/απαλλαγή, η εύρεση χρηματοδότησης καθώς και η διαδικασία δημοπράτησης του σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στον Ν.4412/16 περί εκτέλεσης έργων.
Μάλιστα ζητάει από το Λιμενικό Ταμείο να προχωρήσει στις δικές του ενέργειες με δεδομένο ότι ο ανάδοχος συνεχίζει τις εργασίες εκτέλεσης κατασκευής της Ανωδομής, σύμφωνα με την εγκεκριμένη τεχνική έκθεση και λόγω του ότι το φαινόμενο διεύρυνσης του αρμού διαστολής συνεχίζεται και πιθανώς περαιτέρω επιδείνωση του να επηρεάσει αρνητικά την κατασκευή αλλά και μελλοντική λειτουργία του Λιμένα Ιτέας.